Związek chemiczny znany jako berberyna, ceniony za swe lecznicze właściwości już w starożytnej praktyce Ajurwedy, dziś przyciąga uwagę naukowców przez swój wyjątkowy wpływ na ludzki metabolizm. Ten naturalny związek pochodzący z określonych roślin, głównie występujących na terenie Azji, cieszy się nie tylko uznaniem w ramach tradycyjnych terapii, ale również jako suplement wspomagający proces redukcji masy ciała.
Indyjscy uzdrowiciele sprzed setek lat polecali berberynę jako środek przeciwdziałający infekcjom oczu, uszu i ust, a także hemoroidom, trudno gojącym się ranom, niestrawności czy problemom ginekologicznym. Później, we wschodnich rejonach kontynentu azjatyckiego związkiem tym zaczęto skutecznie leczyć biegunkę i pasożytnicze infekcje wewnętrzne.
Pomimo skomplikowanej nazwy jaką jest czwartorzędowa sól amonowa należąca do grupy izochinolinowych alkaloidów, berberyna to naturalny produkt metabolicznych procesów zachodzących w organizmach roślin takich jak berberys zwyczajny. Ten specyficzny krzew jest uprawiany zarówno dla celów ozdobnych, jak i leczniczych – miał znaczenie w terapii chorób wątroby już według XII-wiecznej uzdrowicielki Hildegardy z Bingen. Poza berberesem, berberyna występuje również w roślinach leczniczych pochodzących z Ameryki Północnej, takich jak mahonia pospolita, gorzknik kanadyjski czy żółcien amerykański. W Azji związek ten pozyskuje się dodatkowo z korkowca amurskiego i cynowodu chińskiego.
Berberyna była badana pod kątem jej potencjalnego wykorzystania w leczeniu wielu przewlekłych chorób – cukrzycy, otyłości, arteriosklerozy czy choroby Alzheimera. Wykazuje ona silne właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne, a także zdolność do indukowania procesu apoptozy komórek rakowych. Według naukowców działanie berberyny polega na regulacji poszczególnych grup komórek, zwłaszcza receptorów LDLR oraz receptorów insuliny.
Obecnie dużym zainteresowaniem cieszy się potencjał berberyny do przeciwdziałania tzw. zespołowi metabolicznemu – zestawowi czynników ryzyka typowych dla społeczeństwa XXI wieku, które zwiększają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Według najnowszej metaanalizy przeprowadzonej w 2021 roku przez zespół naukowców z Chin, Polski, Włoch i Chorwacji, berberyna może skutecznie obniżać poziom trójglicerydów oraz złego cholesterolu LDL we krwi, jednocześnie podnosząc poziom dobrego cholesterolu HDL i redukując stężenie glukozy we krwi.
Podsumowując, berberyna może stanowić dobrą alternatywę dla osób nie tolerujących statyn zapisywanych przy problemach z cholesterolem. Jej pozytywny wpływ na poziom tłuszczów i cukru we krwi obserwowany jest zarówno u osób cierpiących na zespół metaboliczny, jak i u osób zdrowych.